Griekenland: Kreta, het eiland van de Minoërs van 13/01 tot 21/01

Kreta is een bijzonder prettige bestemming voor een reis in januari. De temperaturen zijn er aangenaam (gemiddelde maximum temperaturen rond de 17 graden) en de neerslag is beperkt. Daarnaast kunnen we vanuit onze standplaats Iraklio de meeste belangrijke bezienswaardigheden bezoeken. Een extra reden om nu te gaan is dat na een jarenlange verbouwing à la het Rijksmuseum het Archeologisch Museum van Iraklio, na dat van Athene het belangrijkste van Griekenland, inmiddels weer open is. In deze tijd, met relatief weinig toeristen, kunnen we deze schitterende kunstvoorwerpen in redelijke rust bekijken.
Kreta is onlosmakelijk verbonden met een van de grote beschavingen uit de vroege Oudheid, die van de Minoërs. Uit de bloeiperiode van deze grote beschaving dateren de indrukwekkende opgravingen van de paleizen van Knossos, Mallia en Festos. De voorwerpen die daar gevonden zijn, worden nu in het Museum van Iraklio tentoongesteld. Naast deze grote beroemde paleizen zijn er ook opgravingen van kleinere nederzettingen, zoals die van Gournia bij Ayos Nikolaos en Archanes in de bergen boven Iraklio.
Opvallend genoeg zijn er maar weinig sporen uit de Klassieke Oudheid op Kreta te vinden. Het lijkt alsof het eiland toen ineens in een uithoek lag. In de post-klassieke tijd, en vooral uit de laat-Byzantijnse tijd, zijn er echter wel weer bijzonder veel monumenten, waaronder een ongelooflijk grote hoeveelheid kerkjes met fresco’s. Ook daarvan zullen we er enkele bezoeken.
Een bijzondere periode is de post-Byzantijnse tijd vanaf de 13e eeuw toen het eiland onder Venetiaans bestuur kwam. Uit die tijd dateren nog diverse monumenten in Iraklio: o.a. de Morosini-fontein en de Loggia in het centrum van de stad en de nog vrijwel intacte stadsmuren, naast vele vondsten uit die tijd in het Historisch Museum. Uiteindelijk is de stad in 1669 onder de Turken gevallen, als een van de laatste gebieden in Griekenland. Dit bijzonder late tijdstip maakt dat Kreta als een van de weinige gebieden in Griekenland de Renaissance heeft meegemaakt, wat we vooral in de Kretenzische literatuur zien, en ook in de ikonenkunst.
Dit alles maakt dat het eiland, het vijfde eiland in de Middellandse Zee, een bijzondere plaats in de Griekse wereld inneemt. We zullen tijdens onze reis met veel facetten van die rijke geschiedenis en cultuur kennis maken.
We logeren de gehele reis in een prettig zeer centraal gelegen, comfortabel hotel. We gebruiken een deel van de maaltijden in restaurantjes in de stad om op die manier met de rijke Kretenzische keuken kennis te maken, die als de beste van de Griekse keuken geldt.
Het weer is normaliter op Griekenlands Zuidelijkste eiland al goed, zeker tijdens de Halcyonische dagen (een periode in januari waarin het al in de Oudheid mooi weer was). De foto's bij deze reis (zie kader linksboven) zijn ook in de winter gemaakt.

Gids en reisleider: drs. Paul Schiethart, directeur van het bureau. Hij heeft Klassieke Talen en Nieuwgrieks gestudeerd, met Turks en Italiaans als bijvak en hij heeft vele reizen naar Griekenland gegidst, waaronder al veertig jaar naar Kreta. Hij wordt bijgestaan door een lokale gids.

Programma van dag tot dag

za 13/01:

Vermoedelijk om 12.15 uur vertrek per lijnvlucht van Aegean (gelieerd aan Lufthansa, één van de beste regionale maatschappijen van Europa) via Athene (in de winter zijn er geen rechtstreekse vluchten) naar Iraklio waar aankomst om 19.30 uur (het is in Griekenland één uur later). Transfer naar ons prettige, centraal gelegen hotel, waar diner.

zo 14/01:

We beginnen onze reis met een bezoek aan het imposante paleis van Knossos, aan het begin van de 20e eeuw opgegraven door Sir Arthur Evans. Hoewel er veel kritiek is op de grondige restauratie van Evans, geeft het ons een beter beeld van hoe het paleis eruit gezien moet hebben. Vooral de troonzaal met de gerestaureerde fresco’s, maar ook de enorme omvang van het paleis maakt indruk. ’s Middag gaan we eerst naar de Ayia Ekaterini-kerk, die nu in gebruik is als ikonen-museum (we vinden er een mooie collectie ikonen van de Kretenzische school. Ook besteden we aandacht aan Kreta’s grootste schrijver, Nikos Kazantzakis (bekend van ‘Zorba de Griek’ hoewel hij betere boeken geschreven heeft). We bezoeken zijn simpele graf op de stadsmuren van Iraklio (de kerk weigerde hem een begrafenis in gewijde grond vanwege de controversiële inhoud van zijn boeken), wat ons tevens een indruk van die enorme stadsmuren uit de 17e eeuw geeft.

ma 15/01:

Vandaag gaan we eerst naar het Historisch Museum van Iraklio, dat een goed beeld van de post-klassieke geschiedenis van Iraklio en Kreta in het algemeen geeft. ’s Middags gaan we naar het Archeologische Museum van Iraklio, het tweede in grootte en belangrijkheid van Griekenland. Hier treffen we de schitterende vondsten die er over het hele eiland gedaan zijn, van de slangegodinnen, de gouden wespjes tot de stierekoppen en de schitterende fresco’s.

di 16/01:

Vanuit Iraklio gaan we in Oostelijke richting. We bekijken eerst in Mallia de restanten van één van de grote Minoïsche paleizen. Daarna rijden we door naar Gournia waar de bijzonder interessante ruïnes zijn van een Minoïsch dorp, het enige in zijn soort op Kreta, mooi gelegen in het landschap. In het pittoreske havenplaatsje Ayos Nikolaos is er gelegenheid om te lunchen. Na de lunch bekijken we in een naburig dorp het 13e eeuwse kerkje van de Moeder Gods met een schitterend fresco-programma.

wo 17/01:

Vandaag gaan we naar Archanes, een klein plaatsje in de bergen boven Iraklio. Het is in de Minoïsche tijd een niet onbelangrijke nederzetting geweest. Het aardige is dat de overblijfselen nog altijd onder het dorp zitten en op verschillende plaatsen bij opgravingen tevoorschijn gekomen zijn. We maken dus een wandeling door het dorp en bekijken de verschillende vindplaatsen, alsmede het kleine museum dat uitleg over de opgravingen geeft. Even buiten het dorp zullen we de resten van een Minoïsche wijnpers bekijken. Ook maken we bij goed weer een wandeling naar een mooie gelegen laat-Byzantijns kerkje. Aan het einde van de middag komen we terug in Iraklio.

do 18/01:

Vandaag maken we een excursie ten Westen van Iraklio. We gaan allereerst naar Rethymno, een pittoreske stad met een indrukwekkend fort. Ook bezoeken we er het kleine, maar interessante Archeologische Museum, met vondsten uit de omgeving. Er is gelegenheid om te lunchen aan het zeer pittoreske haventje. ’s Middags bezoeken we het klooster van Arkadi, dat een belangrijke rol in de Kretenzisch opstand van 1866 heeft gespeeld.

vr 19/01:

Vrije dag te Iraklio: er is gelegenheid om terug te gaan naar het Archeologisch Museum, maar men kan ook naar de citadel bij de haven, of naar de schilderachtige markt van Iraklio.

za 20/01:

De laatste dag bezoeken we nog een paar mooie opgravingen in het Zuiden van Kreta. We gaan allereerst naar Festos, waar we het na Knossos tweede grote paleis bezoeken. In tegenstelling tot Knossos zijn deze ruïnes gelaten zoals ze gevonden zijn en niet opnieuw opgebouwd. Indien open, bekijken we in het naburige Ayía Triada de opgravingen van een Minoïsche villa. Na de lunch gaan we tot slot naar de opgravingen van Gortys, dat in de laat-Romeinse tijd een bisschopszetel was. Er zijn dan ook de restanten van een grote vroeg-Christelijke basiliek te vinden, naast de beroemde wetten van Gortys, een grote inscriptie op de muren van het kleine Romeinse odeion. Deze wetten zijn beroemd om hun milde, tolerante inhoud. ’s Avonds afscheidsdiner in een sfeervol restaurant in Iraklio.

zo 21/01:

’s Ochtend’s transfer naar de luchthaven van Heraklion. Vertrek om 11.00 uur wederom per lijnvlucht van Aegean via Athene naar Amsterdam, waar aankomst om 16.10 uur.