Bosnië & Herzegovina: Rondreis door een vergeten land van 07/05 tot 16/05

Waarschijnlijk is Bosnië & Herzegovina (Bosna i Hercegovina: BiH) niet het eerste land in Europa waar men aan denkt als reisdoel. Toch is het een interessant land om te bezoeken. Misschien zijn mensen wat huiverig vanwege de recentere geschiedenis, maar sinds het begin deze eeuw is het er rustig en heeft men steden als Sarajevo en Mostar flink opgeknapt, waardoor veel sporen van de oorlog in de jaren ’90 van de vorige eeuw uitgewist zijn.
Het land heeft een rijke en roerige geschiedenis. De Romeinen wonnen er al zilver, maar vooral in de late Middeleeuwen werd Bosnië belangrijker, eerst als semi-onafhankelijk ‘Banaat’(Ban is een adellijke titel) als vazalstaat van Hongarije, maar vanaf 1377 als onafhankelijk koninkrijk onder koning Tvrtko I (en later Tvrtko II en III), tot de komst van de Osmaanse Turken rond het midden van de 14e eeuw. Het laatste fort viel in 1481.
Met de komst van de Turken begint echter de bloeitijd van Sarajevo, dat nog altijd een van de meer Turks aandoende steden op de Balkan is. Samen met Albanië behoort het ook tot de gebieden die sterker geïslamiseerd zijn. Bosnië bleef Turks tot 1878 toen het door Oostenrijk-Hongarije geannexeerd werd. Sarajevo speelt ook een belangrijke rol in het begin van de Eerste Wereldoorlog. Het is hier dat aartshertog Franz Ferdinand in 1914 op de Latinski brug vermoord wordt.
Na de Eerste Wereldoorlog wordt Bosnië opgenomen in wat uiteindelijk Joegoslavië zou worden. In de tijd na de Tweede Oorlog was BiH één van de republieken van Joegoslavié, een beetje in de marge, minder belangrijk dan Servië, Kroatië en Slovenië, maar welvarender dan bijvoorbeeld Macedonië. Omdat het in het hart van de federatie lag, was er ook de meeste vermenging van Serven, Kroaten en Moslims, die tamelijk seculier waren. Dat heeft er dan ook toe geleid dat er hier, na de onafhankelijkheidsverklaring in 1992, het felst gevochten is, een oorlog die eind 1995 ten einde kwam. Daarna is een groot opbouwprogramma in werking getreden. Veel gebouwen en monumenten zijn opgeknapt en BiH is tegenwoordig een modern land met een hoog opleidingsniveau en langzamerhand weer meer welvarend.
BiH is ook onlosmakelijk verbonden met de schrijver en Nobelprijswinnaar (1961) Ivo Andri?, wiens boeken De Brug over de Drina en De Kroniek van Travnik zeer de moeite waard zijn om te lezen. We zullen zijn geboortehuis in Travnik en de brug over de Drina in Višegrad ook bezoeken.
Een bezoek aan Bosnië & Herzegovina kan niet los gezien worden van de recente geschiedenis. Daar wordt men enigermate mee geconfronteerd in Sarajevo en omgeving. Het leek ons echter goed ook (facultatief) een bezoek aan Srebrenica in het programma op te nemen. Mocht men dat niet prettig of te beladen vinden, dan kan men die dag ook in Sarajevo blijven. Vanzelfsprekend zal het om een ingetogen bezoek gaan.
We logeren bij deze reis in Sarajevo en Mostar, in beide steden in prettige, centraal gelegen, eerste klas hotels. Op die manier kan men ook gemakkelijk op eigen gelegenheid rondwandelen in het centrum. We eten een aantal keren in restaurantjes in de stad om ook van de voortreffelijke lokale keuken te kunnen genieten. Begin mei is een prettige tijd om het gebied te bezoeken met temperaturen rond de 20-22 graden.

Gids: prof.dr. Raymond Detrez. Hij heeft Oosteuropese Taalkunde in Gent en Bulgaars in Sofia gestudeerd, en is nu emeritus hoogleraar Geschiedenis aan de Universiteit van Leuven en emeritus hoogleraar Oosteuropese (Cultuur-) Geschiedenis aan de Universiteit van Gent. Hij is jarenlang medewerker van BRT Radio-3 geweest en heeft veel gepubliceerd over de Balkan en Bosnië & Herzegovina. Hij heeft op innemende wijze onze reizen naar o.a. Bulgarije gegidst.
Reisleider: drs. Paul Schiethart, directeur van het bureau. Hij heeft Klassieke Talen en Nieuwgrieks gestudeerd, met Turks en Italiaans als bijvak.

Programma van dag tot dag

ma 07/05:

Om 10.10 uur per lijnvliegtuig van Austrian Airlines via Wenen naar de luchthaven van Sarajevo, waar aankomst om 14.20 uur. Vandaar in een klein uur naar ons comfortabele hotel in het centrum van Sarajevo. Te Sarajevo nog een kleine eerste stadswandeling. Diner en overnachting in het hotel.

di 08/05:

Vandaag en morgen bekijken we Sarajevo. Waar we vandaag niet aan toekomen, doen we morgen: Allereerst gaan we naar de pittoreske wijk Baščaršija, in de Osmaanse tijd het centrum van de stad, de Gazi Hüsrev Begova Moskee, oorsponkelijk uit 1530 met mooie versieringen, de Keizermoskee (keizer = Sultan Mehmet II, de Veroveraar) uit 1462, herbouwd in 1566, de Bezisten (16e eeuws Osmaans marktgebouw), de oude Nationale Bibliotheek uit 1892, zwaar beschadigd in de recente oorlog maar geheel hersteld, het Historisch Museum (geschiedenis van Bosnië) en de 19e eeuwse Rooms-Katholieke kathedraal. Natuurlijk mag de Latinski Brug, de Latijnse Brug waarop op 28 juni 1914 de Oostenrijkse aartshertog Franz Ferdinand vermoord werd, niet ontbreken. Ook brengen we een bezoekje aan Vrelo Bosne, een nationaal park even buiten Sarajevo met de bronnen van de Bosna-rivier en het privé museum Tunel, gewijd aan de 700m lange tunnel die in de Bosnische oorlog gegraven werd van het centrum naar de luchthaven als levenslijn voor de bedreigde stad., Diner in een restaurant in de stad.

wo 09/05:

Sarajevo: vervolg van het bezoek van gisteren. Diner in de stad.

do 10/05:

Vanuit Sarajevo excursie (90 km ten Westen van de stad) naar Travnik, geboorteplaats van schrijver/Nobelprijswinnar Ivo Andrić, wiens huis we ook zullen bezoeken. Het is een schilderachtige stad waarbij het oude centrum gevormd wordt door het fort uit de late Middeleeuwen, uit de tijd van koning Trtvko II. We bezoeken er ook de Sarena Dzamija, één van de mooiste moskeeën van de Balkan, aan de buitenzijde bont beschilderd. En het Zavicani Museum over de geschiedenis van Travnik. Onderweg bekijken we nog de zgn. piramiden van Visočica. Terug in Sarajevo diner in de stad.

vr 11/05:

Vandaag maken we vanuit Sarajevo een facultatieve (inbegrepen in de reissom) excursie naar Srebrenica, sterk verbonden met de Bosnische èn Nederlandse geschiedenis uit de jaren ’90 van de vorige eeuw. Het stadje was oorspronkelijk een Romeinse nederzetting, waarvan maar weinig sporen te vinden zijn. Het is sinds de Romeinse tijd een eenvoudig provincieplaatsje gebleven en had de geschiedenisboeken niet gehaald hadden de gebeurtenissen van juli 1995 er niet plaats gevonden. We brengen o.a. een bezoek aan de gedenksbegraafplaats. Terug in Sarajevo diner in het hotel.

za 12/05:

Vanuit Sarajevo excursie naar Višegrad: hier vinden we o.a. de beroemde brug over de Drina, onderwerp van de roman van Ivo Andrić. We bekijken ook de Gradska Galerija (het lokale museum) en in de buurt het 14e eeuwse orthodoxe Dobrun-klooster, met nog enige fresco’s en mooie ikonen. Onderweg brengen we ook een kort bezoek aan Pale (in de Bosnische oorlog de hoofdstad van de Republika Srpska, de Servische Republiek) en Goražde (een van de moslim-enclaves in de Bosnische oorlog). Terug in Sarajevo diner in het hotel.

zo 13/05:

Van Sarajevo naar Mostar met onderweg bezoek aan het stadje Konjic, mooi gelegen in de bergen en doorsneden door de Neretva-rivier die ook door Mostar stroomt. Te Mostar diner en overnachting in een prettig, centraal gelegen hotel.

ma 14/05:

Te Mostar, de hoofdstad van Herzegovina: bezoek aan de beroemde burg die weer prachtig gerestaureerd is, het Museum van Herzegovina (archeologische en ethnografische voorwerpen van het gebied) en het Biscevica-huis, een traditioneel huis uit de 17e eeuw. Na de lunch bezoeken we de 16e eeuwse tekkija (‘derwisj-klooster’) in Blagaj en het pittoreske plaatsje Pocitelj (werelderfgoedlijst). In Mostar diner in de stad.

di 15/05:

Tochtje door Herzegovina met bezoeken aan Medjugorje (hèt katholieke bedevaartsoord van BiH), de Kravice Watervallen, en de Bogomielengraven (Bogomielen zijn een Christen-orthodoxe secte die in Bosnië erg populair was in de 10e - 14e eeuw) in Radimlje bij Stolac. De grafstenen zijn fraai versierd. Onderweg lunch (inbegrepen) in een wijnhuis. In Mostar afscheidsdiner in een gezellig restaurant in de stad.

wo 16/05:

In de loop van de ochtend transfer naar de luchthaven van Sarajevo. Vertrek, wederom per Austrian Airlines, om 15.10 uur via Wenen naar Schiphol, waar aankomst om 19.15 uur.